Bir yardım kuruluşunun elemanı olarak babaannemin fitresini alıp halama verdim (yani kızına). Bu durum caiz midir?
İslam’a Göre Kime Zekat Verilir?
Bu caiz değildir. Zekat ve fitre, adakta olduğu gibi kız veya erkek çocuğuna verilemez. Zekat, fitre, adak; usulü fürua caiz değildir. Fitre duruyorsa o haladan alınıp fakir olan yabancı birine verilmesi gerekir. Şayet bu soruyu soran kişinin kendisi, zekat ve fitre alacak kadar fakirse şer’ an, örfi değil; örfe göre bu zamanda 80 gram altını olan bir insanda fakir sayılabilir. 80 gramın değeri çok yüksek olmasa da 80 gram altını olan fakir sayılabilir. Bugün toplumda veya örflerde bunun önemi yok.
Bugün kime fakir deniyor? İslam’a göre fakir kimdir? İslam’a göre 80 gram altına denk gelecek parası yahut altını gümüşü olmayan kişi fakir sınıfındandır. Bunlara zekatta verilir, fitre de verilir. Eğer kişi böyle birisi ise ve babaannesi yardım kuruluşuna değil de kendisine vermişse o zaman ne oluyor? Bu babaanne olduğuna göre, kendisi onun torunu olduğu için yine de alamaz, fakir de olsa yine alamaz. Torun alsa ve onu halasına verse hala da o babaannenin kızı olduğuna göre yine ona da caiz değildir.
Ama şöyle olduysa; babaanne bunu hayır kuruluşuna, bir vakıf yahut derneğe verse -çocukta orada çalışıyorsa- hayır kurumu yetkilileri o parayı ona teslim etmiştir. Onlar orada vekil durumundadırlar. Onlar güvenilir insan olarak kabul edilmektedir. Onlar o parayı ‘bu yaşlı kadına götürüp verin’ demiş olabilirler ve bu görevi de onun torununa (bu soruyu soran kimseye) vermiş olabilirler. Mesela şöyle olabilir; diyelim ki bir vakıf hayır toplamış ve vakıfta sürekli bulunan kimselere, tanıdıkları fakir akrabaları olup olmadığını soruyor. Oradan biri de diyor ki; “evet benim halam fakirdir.” O hayır kurumu o kişiye parayı verip gönderiyorsa bu caizdir. Çünkü o para artık kurumunun olmuştur. O yaşlı babaanne oğlundan parayı hayır kurumuna vermesini istedi, oğlu da gidip verdi. O hayır kurumu daha sonra o yaşlı kadının kızına -bu soruyu soranın halasına- ver diyebilir. Çünkü o artık hayır kurumuna aittir. Vekalet ondadır ve o istediği kimseye verebilir. Tabi bunu planlayarak yaparlarsa caiz değildir. Kasten bunu planlıyorlarsa, babaanne ben bu parayı falan vakfa veriyorum ama onlarda benim kızıma geri verecekler diyorsa bu gizli bir anlaşmadır. Elbette Allah her şeyi görmektedir, bilmektedir. Böyle bir şey caiz olmaz.