Kurban kesmek farz mıdır? Kurban kimlere düşer? Zekat vermeyen kurban keser mi? Kurbanın önemi nedir? Hanefi ve Şafii mezhebinde kurban kesmenin hükmü nedir? Peygamber Efendimiz kurban hakkındaki görüşü nedir? vb. sorularınızın cevabını bulacağınız yazımız sizlerle…
Kurban Kesmek Farz mı?
Kısaca şöyle söyleyeyim; kurban zekât verene mi gerekir, yoksa zekât vermesi gerekmediği halde de bazı kimselere kurban kesmek vacip midir? Hanefilere göre söylüyorum, zaten Şafiilerde kurban sünnettir. Hanefilerde kime vacip oluyor, zekât verecek kimseye mi yoksa zekât vermediği halde de bazı kimselere gerekiyor mu? Evet, gerekiyor.
Zekâtı kim verir? 80 gram kadar altını ya da ona denk parası olan, altın veya para, nami bir malı (üreyen, çoğalan bir mal) olanlar verir. Mesela para çoğalır. Parayla iş yaparsınız, para parayı kazanır. Ya da hayvan; mesela koyun diyelim. Kırk tane koyunu olan bir tanesini zekât olarak verir. Koyun da nami bir maldır, yani üreyen bir maldır. Zekât vermek için malın üreyen, çoğalan bir mal olması gerekir. Mesela ticaret malı; adam içerisinde bir sürü mal olan bir dükkân açmış. O ticaret malıdır, ticaret malı üreyen mal sayılmaktadır. Satılmaktadır, üremektedir ve çoğalmaktadır. Böyle 80 gr. kadar malı olanlara zekât düşüyor.
Ama böyle bir malı yok, nami bir mal yok, nami olmayan bir mal var ama üremeyen bir mal. Mesela ev eşyaları fazlasıyla mevcut, bir sürü elbisesi, ayakkabısı var. Bunlar nami bir mal değil evde bir sürü böyle mal var. Normalde onlar fazlasıyla var, ihtiyaç değil. Bunların toplamı eğer 80-85 grama (bu konu tartışmalıdır) denk gelecek kadarsa, fazla elbiseleri, fazla eşyaları, fazla buzdolabı vs. nisap miktarına denk gelecek kadarsa, sattığınız zaman o kadar edecekse bu kişi zekât vermez ama kurban keser. Zekât vermez, çünkü; bu mal, nami bir mal değildir, ürememektedir. Ama böyle bir insan kurban keser, bunun malı vardır. Bu o malları satsa zengin sınıfına girecektir. Şu haliyle bu mal üremediği için, bununla para kazanılamayacağı için bu kişiye zekât düşmüyor. Ama normalde bu adam gereksiz eşyalarını satsaydı, zengin sınıfına girecekti. O zaman bu kişiye kurban düşer. Dolayısıyla zekât farz olmadığı halde bir insana kurban kesmesi vacip olabilir. Yani bu şekilde malı mülkü varsa, satılabilecek, az-çok kıymeti olan, kullanmadığı fazla eşyaları varsa, az çok böyle malı mülkü olanlar kurban kesmelidir.
Zekât Vermeyen, Kurban Keser mi?
Bunu sorduğunuz iyi oldu aslında. Bir yerde böyle bir konu açılmıştı da orada da anlatmıştım; “keşke bunu sorsalardı da bir gün anlatsaydım” diye düşünmüştüm. Çünkü; bazı kimselerin kesmediğini duydum. Hanefi yani Şafi değil, Şafi olduğu için kesmiyor değil. Hanefi olduğu için kesmesi gerekiyor ama o diyor ki, “Benim zekât verecek kadar param falan bir şeyim yok.” Ben de: “Tamam paran yok, altının da belki yok. Fakat bir sürü gereksiz şeyler var senin evinde. Onları toplasan nasıl olur?” dedim bir gün birine. “Vallahi onları katarsak beş defa zekât vermem gerekir.” dedi. “O 80 gr. ne ki daha fazlasına denk olan bir sürü şeyler var evimizde. Gereksiz, farz olmayan, koltuk takımları neler neler.” dedi. Sen zekât vermezsin. Çünkü bunlardan para kazanılmıyor ama şimdi sen bunlardan dolayı zengin sınıfındansın aslında ve kurban kesmen gerekir. Bu incelik toplumda bilinmiyor. Zekât vermeyen kurban da kesmez zannediliyor. Hâlbuki zekât vermeyen kurban kesebilir. Bu dediğim şart varsa kurban kesmesi gerekir. Bunu bilirse birçok kimse kurban kesmesi gerektiğine karar verebilir. Çünkü bu zamanda herkesin evinde gereksiz malzeme var. Zekât vermeyenler bunu düşünsünler. Zekât verecek kadar malı mülkü olmayanların kurban kesmeleri gerekebilir.
Kurban Önemli Bir İbadettir ve Peygamberimiz de Kurban Kesilmesini Önemsemiştir
Kurban kesmek önemli bir ibadettir. Sünnet olarak da görseniz önemli bir sünnettir. Şafiiler de “Bizim mezhepte sünnettir” deyip de sünneti terk etmesinler. Sünnetse sünnet yapın işte. Şafiiler işi öyle bir noktaya getirmiş ki “Sünnettir” diyor ama sanki “Mekruhtur” der gibi söylüyor. Anladık sünnettir, yap işte sünnetse. Adam zengin ama kurban kesmiyor, “Ben Şafiyim” diyor. Sen diyelim ki sünnet kabul ediyorsun yani peygamberimiz kesti mi kesmedi mi? Kesti, bunda şüphe yok. Sadece tartışma nerededir? O “inne eğtayne” da ki “venhar”, yani “kurban kes” kelimesi. Bu “kurban kes” demek midir yoksa manası başka bir şey midir, bunda bir tartışma vardır. Onunla ilgili hadisler var, hadislerin manası üzerinde bir tartışma var. Konumuz bu değil, oraya girmeyeceğim. Tartışma bundandır. Kurban vacip midir, sünnet midir tartışma bu. Yoksa Peygamberimizin kestiği kesinlikle bilinmektedir.
Peygamberimiz (s.a.v): “Kurban kesmeyen namazgâhımıza yaklaşmasın.”, “camimize gelmesin.” buyurmuş. Böyle üzerinde durmuş. Şafii adam diyor ki, “Biz Şafiyiz, kesmeyiz” diyor. Hatta doğu illerinde bir arkadaş anlatmıştı; Kurban Bayramından evvel kesiyorlarmış, mantıksızlığa bakın. Bu da onların örf-âdeti olmuş. Bu kadar mantıksız örf adet olur mu? Bayramdan evvel evine gelenlere ikram etmek için fakir- zengin fark etmeksizin hepsi kesiyormuş. Ya bayramda kes şunu, kurban kesmiş olursun hiç olmazsa. “Yok” diyor “Biz Şafii’yiz, biz kurban kesmiyoruz.” Sanki Şafii mezhebinde kurban haramdır. Sen bunu kesiyor musun? Kurban günü kes, bayram namazından sonra kes. Böyle garip adetler yerleşmiş. Tamamen cehalet, başka bir şey değil. Kestiği halde bayramdan evvel kesen insanlar var. Şafiilerin de mezheplerine aykırı bir şey değil yani kurban sonuçta. Kessinler ve dediğim şartlara sahip olan Hanefiler de zekât vermeseler bile kesmeleri gerekiyorsa, o şartlar kendilerinde bulunuyorsa kesmeye gayret etmelidirler. Bunu devam ettirmeliyiz, bu bizim medeniyetimize dönmemizin de bir gereğidir. Bu bizim medeniyetimize hastır.
Kurban, İslam Medeniyeti İçin de Önemlidir, Kurbanı Muhafaza Etmeliyiz!
Kurban devam etmezse, şu devam etmezse, bu devam etmezse medeniyet de tamamen kaybolup gider. Zaten medeniyetimiz hâkim durumda değil. Ama hiç olmazsa bunlarla biraz varlığını ayakta tutuyor. Cami olmazsa, ezan olmazsa, kurban olmazsa, başörtüsü olmazsa, sakal olmazsa, takke olmazsa, bunlar olmadığında o cılız bile olsa var olan din anlayışı bile kalmaz. Sen camiyi kaldır, namazı kaldır, kurbanı kaldır, oruca kıymet verme, ezan olmasın, var olan da kalmaz biter gider. Onun için kurbanı muhafaza etmeliyiz. Kurban devam etmeli. Hanefi mezhebine göre bu dediğim şartlara sahip olanların zaten kesmesi gerekiyor.
Kurban Rehberi ile aklınızdaki tüm sorulara cevap bulabilir, kurban ibadetini en doğru haliyle ihya edebilirsiniz…
